Lễ cấp sắc của người Dao còn được gọi là lễ phong sắc, tự cải. Đây là một trong những nghi lễ quan trọng nhất trong cuộc đời của người đàn ông Dao.
Lễ cấp sắc của người Dao ở Hà Giang diễn ra tại thôn Nậm Đăm, huyện Quản Bạ vào khoảng tháng 11, tháng 12 âm lịch hoặc tháng Giêng. Là một trong những lễ hội truyền thống ở Hà Giang, lễ cấp sắc chứa đựng hồn túy, bản sắc văn hóa, tín ngưỡng của dân tộc Dao.
=> Tham khảo: Du lịch Quản Bạ Hà Giang: Huyện Quản Bạ có địa danh nổi tiếng nào?
Lễ cấp sắc – nghi lễ độc đáo của người Dao
Theo quan niệm của người Dao, độ tuổi có thể tiến hành cấp sắc là trên 10 tuổi. Việc cấp sắc trong gia đình được thực hiện theo thứ tự từ lớn đến nhỏ. Trước đây, nhà nào có người thụ lễ thì phải mời cả làng đến dự. Họ sẽ cùng gia chủ ăn uống trong thời gian lễ hội diễn ra nên rất tốn kém. Ngày nay, nhiều bản người Dao đã cho phép anh em một nhà, họ hàng gần được tổ chức cùng một lúc, không kể lớn bé. Gia đình nào có đủ điều kiện thì làm.
Trước khi lễ diễn ra khoảng vài tháng, gia đình có người thụ lễ phải xem ngày lành, tháng tốt tại nhà thầy cúng cao tay trong làng. Sau đó, cả dòng họ cùng nhau họp bàn chuẩn bị cho ngày trọng đại. Người họ hàng nào đến dự thì phải mang rượu, tiền. Họ cũng phải phân công công việc cụ thể để buổi lễ được diễn ra chu đáo.
Lễ cấp sắc của người Dao có 3 bậc.
- Ở bậc đầu tiên, họ được cấp 3 đèn và 36 binh mã.
- Bậc thứ 2, họ được cấp 7 đèn và 72 binh mã.
- Đến bậc cuối cùng, số đèn là 12 đèn và số binh mã là 120. Sau khi trải qua lễ cấp sắc, nam giới có thể trở thành thầy cúng.
Vào ngày tết âm cùng năm, người thụ lễ phải mang giấy cúng, thịt lợn và một con gà đến nhà thầy cúng để tạ ơn. Điều này thể hiện sự tín nghĩa, trước sau trong văn hóa cộng đồng.
=> Cùng tour du lịch Hà Giang trải nghiệm những điều đặc sắc cùng Thổ Địa
Ý nghĩa lễ cấp sắc của người Dao
Với dân tộc Dao, đặc biệt là nam giới, lễ cấp sắc có ý nghĩa rất quan trọng. Họ cho rằng, đàn ông nếu chưa được cấp sắc thì dù có lớn tuổi vẫn coi là trẻ con. Bởi những người này chưa có thầy cấp sắc, chưa được cấp đạo sắc, chưa có tên âm. Ngược lại, người đã qua cấp sắc dù ít tuổi vẫn sẽ được coi là người trưởng thành. Họ có quyền tham gia vào các việc trọng đại của làng, được giúp việc cho thầy cúng, được cúng bái.
Người Dao cũng quan niệm, chỉ những nam giới đã trải qua lễ cấp sắc mới có đức, có tâm. Họ sẽ biết lẽ phải trái trên đời để hướng tới việc thiện, không làm điều ác. Và chỉ có người được cấp sắc mới là con cháu của Bàn Vương.
Do đó, lễ cấp sắc của người Dao có tính giáo dục rất lớn, thể hiện qua những lời giáo huấn hướng tới việc thiện, không làm điều ác. Các giáo huấn được thực hiện bằng lời thề dưới sự chứng kiến của tổ tiên và các quan âm binh nên tính giáo dục càng có giá trị.
Tham khảo thêm:
- Độc đáo lễ hội nhảy lửa của người Pà Thẻn ở Hà Giang
- 7 lễ hội truyền thống ở Hà Giang thu hút hàng triệu du khách
- Lễ hội Lồng Tồng ở Hà Giang – nét đẹp văn hóa vùng cao
